#TeamNora

AML
(Archives & Musée de la Littérature)

L'Annuaire du Spectacle L'Annuaire du Spectacle

Pendant 25 saisons, les AML ont édité un livre unique en son genre, reprenant l'essentiel de l'activité en arts de la scène de l'année écoulée. L'ensemble des couvertures ci-dessous offre un panorama de l'évolution de l'esthétique scénique – ce que permettent également les nombreuses photos de plateau qui illustrent chaque volume. Gedurende 25 seizoenen heeft de AML een werk uniek in zijn soort uitgegeven waarin de belangrijkste activiteiten in de podiumkunsten van het afgelopen jaar worden samengevat. De onderstaande verzameling covers biedt een overzicht van de esthetische evolutie op het podium en geeft tegelijk een voorproefje van de talrijke foto's van voorstellingen die elk volume rijkelijk illustreren.
La collecte des données en arts de la scène s'appuie sur des sources multiples, souvent imprécises, voire contradictoires. Seules la motivation et la rigueur des personnes successivement en charge de l'Annuaire ont pu en faire un ouvrage reconnu comme une référence. Het verzamelen van gegevens in de podiumkunsten is gebaseerd op meerdere, vaak onnauwkeurige en zelfs tegenstrijdige bronnen. Enkel en alleen dankzij het onvoorwaardelijke engagement en doorzettingsvermogen van iedereen die achtereenvolgens verantwoordelijk is geweest voor L’Annuaire, is het werk uitgegroeid tot een referentie in het vak.

La réalisation De realisatie

Pendant 15 ans, la réalisation de l'Annuaire du Spectacle incombe au binôme Martine Gilmont - Denise Coupé. Quand cette dernière prend sa retraite en 1995, Nancy Dubois, qui a rejoint l'équipe deux ans plus tôt, jongle déjà entre acquis du passé et nouveaux défis. Gedurende 15 jaar was het duo Martine Gilmont en Denise Coupé verantwoordelijk voor de redactie van L’Annuaire du Spectacle. Toen Denise Coupé in 1995 met pensioen ging, was Nancy Dubois, die twee jaar eerder bij het team was gekomen, reeds volop bezig met het combineren van de grote inspanningen van het verleden met de enorme uitdagingen van de toekomst.
Au tournant du siècle, quand Martine Gilmont part elle aussi à la retraite, Florence Larbalestrier, puis Dominique Dewind peu de temps après, la remplacent pour réaliser avec Nancy Dubois les cinq dernières éditions. Elles seront aussi les plus volumineuses de la série. Toen ook Martine Gilmont rond de eeuwwisseling met pensioen ging, werd ze vervangen door Florence Larbalestrier. Niet veel later sloot ook Dominique Dewind zich aan bij het team om samen met Nancy Dubois de laatste vijf edities van l'Annuaire te verzorgen. Deze zullen tot de omvangrijkste van de hele reeks behoren.
Peu volumineux au départ avec 112 pages au compteur, l'Annuaire du Spectacle s'étoffe progressivement, suite à la multiplication des compagnies professionnelles mais aussi à la prise en compte de secteurs originellement "mis de côté", tels le théâtre pour jeunes publics ou le théâtre Action. En 2000-2001, il atteindra un nombre record de 745 pages. Met 112 pagina’s is de eerste editie van L’Annuaire du Spectacle relatief klein in verhouding tot de daaropvolgende edities. Deze werden langzamerhand groter naarmate het aantal professionele gezelschappen toenam en nieuwe domeinen zoals theater voor een jong publiek en Théâtre Action werden opgenomen. In het seizoen 2000-2001 bereikte de omvang van L’Annuaire een hoogtepunt met maar liefst 745 pagina's.
1980-1989
1990-1999
2000-2005

Asp@sia Asp@sia

Au début des années 2010, époque où la possession et l’usage de l’ordinateur se sont avérés très largement répandu dans la population, l’édition papier de l’Annuaire a laissé place à une nouvelle version plus élaborée de la base de données en ligne, Asp@sia. Elle permettait en effet une recherche transversale sur toutes les saisons confondues beaucoup plus efficace et rapide, dispensant de devoir consulter l’un après l’autre les volumes de l’Annuaire. In het begin van de jaren 2010, een periode waarin het computerbezit en -gebruik wijdverspreid raakte onder de bevolking, werd de papieren editie van L’Annuaire vervangen door een nieuwe, geavanceerdere versie: de online databank Asp@sia. Met Asp@sia werden transversale zoekopdrachten mogelijk gemaakt over alle seizoenen heen en konden deze veel sneller en efficiënter worden uitgevoerd, waardoor het niet langer nodig was om elk deel van L’Annuaire afzonderlijk te raadplegen.
La nouvelle interface de recherche donnant accès à toutes les données collectées pendant 25 ans fut conçue par Dominique Dewind et Kosta Siskakis, le graphisme étant confié à t’ink studio. A l'instar des autres bases de données sur la mémoire des arts de la scène, Asp@sia repose sur trois piliers : les Spectacles, les Compagnies et les Intervenants. Elle se démarque toutefois par un focus spécial sur les Festivals. Un attention particulière a été portée sur la recherche multi-critères à la suite d’une enquête auprès des usagers visant à mieux connaitre leurs besoins. En outre, elle continue à être structurée en saisons permettant ainsi une reconstitution virtuelle de l’ensemble des productions annuelles. Deze nieuwe zoekinterface, ontworpen door Dominique Dewind en Kosta Siskakis en vormgegeven door t’ink studio, gaf toegang tot alle gegevens die in de afgelopen 25 jaar waren verzameld. Net als andere databanken over het geheugen van de podiumkunsten is Asp@sia gebaseerd op drie pijlers: voorstellingen, gezelschappen en belangrijke actoren in het domein van de podiumkunsten. De databank onderscheidt zich echter wel door een nadrukkelijke focus op festivals. Na een enquête onder de gebruikers is er ook bijzondere aandacht besteed aan het zoeken op basis van meerdere criteria. Bovendien blijft de databank gestructureerd per seizoen, waardoor een virtuele reconstructie van alle jaarlijkse producties mogelijk blijft.
L'équipe de l'Annuaire assurait seule la collecte des données ; celle d'Asp@sia va commencer à mettre en place une collaboration avec des théâtres et compagnies afin qu’ils y encodent eux-mêmes leurs spectacles. Le premier à répondre sera le Rideau de Bruxelles, partenaire historique des AML, qui sera suivi par une dizaine d'autres. Het team van L'Annuaire richtte zich vanaf dat moment volledig op het verzamelen van gegevens, terwijl het team van Asp@sia zich concentreerde op het opzetten van samenwerkingen met diverse theaters en gezelschappen. Deze theaters en gezelschappen kregen de mogelijkheid om zelf de gegevens van hun eigen voorstellingen te coderen. Het theatergezelschap Rideau de Bruxelles, een historische partner van de AML, was de eerste die deze samenwerking aanging en werd hierin gevolgd door nog een tiental anderen.
Vidéo-démo d'Asp@sia Demovideo van Asp@sia

Seamless et les APIs Seamless en de API’s

Serveur Web AML Webserver AML
DB Arts de la scène DB podiumkunsten
API prototype Prototype API
Module Seamless Seamlessmodule
Les partenariats dans la collecte des données entraînèrent rapidement le désir d’accéder à celles-ci autrement que via le moteur de recherche général Asp@sia : la page de recherche Fantômas du Rideau de Bruxelles en fut le premier exemple. Mais ces pages, développées et hébergées par les AML, avec leur design figé et leurs fonctionnalités génériques juraient à côté du graphisme identitaire et dynamique des sites des compagnies partenaires.

Pour y remédier, les AML proposèrent en 2015 une solution prototype de découplage 3-tiers « base de données – API – module de recherche ». Rouage essentiel, exploitant l’asynchronisme, l’API interrogeait la base de données à partir de requêtes reçues à son url d’entrée et renvoyait les réponses à son url de sortie. Plutôt que d’être directement liés à une interface utilisateur, ces échanges via url servaient de protocole de communication au nouveau module de recherche, basé sur la recherche plein texte ou par saison et surnommé Seamless (« sans couture »).

S’intégrant en effet directement au cœur d’une page du site d’un partenaire et restreignant automatiquement les résultats en fonction de son nom de domaine, il offrait à l’internaute une expérience de navigation et de recherche continue et cohérente.

Début 2016, le Théâtre Royal des Galeries se porta volontaire pour tenter cette expérience inédite (merci @Fabrice Gardin) ; testé et validé, Seamless put ensuite être déployé sur les sites de quatre autres partenaires. Bien entendu, les rares options de personnalisation de Seamless ne résolvaient pas le problème du divorce graphique avec le site accueillant ; ses différentes implémentations permirent par contre de confirmer le principe du découplage qui allait servir de tremplin pour le projet SCAPIN. De verschillende partners uitten al snel de wens om op een andere manier dan via de algemene zoekmachine van Asp@sia toegang te krijgen tot de verzamelde gegevens, namelijk door middel van een zoekpagina op hun eigen site. De Fantômas-zoekpagina van Rideau de Bruxelles is hiervan een eerste voorbeeld. Deze pagina's, ontwikkeld en gehost door de AML, botsten echter wel door hun statische vormgeving en algemene functies met het kenmerkende en dynamische design van de partnerwebsites.

Als oplossing ontwikkelde de AML in 2015 een prototype voor een ontkoppeling op drie niveaus: “databank - API - zoekmodule”. Hierbij speelde de IPA, gebaseerd op het principe van ongelijktijdigheid, een essentiële rol. De IPA ondervroeg de databank op basis van verzoeken die hij ontving via zijn input-URL en stuurde de verkregen antwoorden terug via zijn output-URL. In plaats van rechtstreeks gekoppeld te zijn aan een gebruikersinterface, fungeerden deze uitwisselingen via URL als communicatieprotocol voor de nieuwe zoekmodule. Deze zoekmodule, gebaseerd op full-text en seizoensgebonden zoeken, kreeg de bijnaam Seamless (“naadloos”).

Door de directe integratie in de pagina van een partnerwebsite en de automatische beperking van de zoekresultaten op basis van de domeinnaam, bood de Seamlessmodule de gebruiker een coherente en consistente zoekervaring.

Begin 2016 stelde het Théâtre Royal des Galeries zich bereid om Seamless als eerste uit te proberen op de eigen site (met dank aan Fabrice Gardin). Na deze geslaagde vuurproef kon de module vervolgens worden geïmplementeerd op de sites van vier andere partners. De beperkte opties voor personalisatie van Seamless boden echter nog geen oplossing voor de vormelijke discrepantie met de partnerwebsites. De verschillende succesvolle implementaties bevestigden daarentegen wel het succes van het principe van ontkoppeling, dat de uiteindelijke aanzet zou vormen tot het project van SCAPIN.